28 Haziran 1933’de Ankara Erkek Lisesi öğrencileri mezuniyet sınavları sırasında, sınav heyeti içinde bulunmak ve onları imtihan etmek üzere okulun yolunu tutar Mustafa Kemal.
Yanında Reşit Galip, Salih Bozok ve Başyaver Celal de bulunmaktadır.
Sınav heyetinin bulunduğu salona girer, peş peşe içeri alınan öğrencilere sorular sormaya, bilgilerini ölçmeye başlar.
O gün Mustafa Kemal’in de içinde bulunduğu heyet önünde imtihan edilen lise öğrencilerinden ikisi ise Orhan Veli ve Oktay Rifat’tır. Mustafa Kemal sorar, onlar cevaplar.
23 Temmuz 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde o gün sınav veren öğrencilere Mustafa Kemal’le ilgili düşünceleri sorulur.
“Başımızdan öyle emsalsiz dakikalar geçer ki, biz o an için onları istediğimiz gibi yaşayamayız” der Oktay Rifat. “Onun nesli gençlerinden olmakla müftehir ben, mavi bakışlarının hâlâ tesiri altındayım” diye de ekler.
Orhan Veli’nin (O zamanlar Orhan Efendi) yanıtı ise şöyledir:
“Aradan saatler, günler geçti.
Bu satırları yazarken hâlâ damarlarımda o saatlerin ateşi, kaynayışı ve ürpermesini duyuyorum.
Bir talebeyi en çok korkutan imtihan bile Gazi’nin karşısında zevkli bir hâdise oluyor.
Yalnız tarihi değil, bütün bildiklerimi, öğrendiklerimi onun karşısında anlatsaydım, saatlerce o sorsaydı ben cevap verseydim.
Gazi’nin karşısında imtihan vermek şerefini, bahtiyarlığını ömrüm oldukça saklayacağım.”
…
Mustafa Kemal, imtihan ettiği öğrenciler içinde belli ki, Orhan ve Oktay’da bilimsel bir gelecek görememiş(!) Ama salona giren Aydın isminde bir öğrencinin yanıtlarından sonra “Aferin Aydın… Sen adam olacaksın” demiş. Ardından da yanındaki Reşit Galip’e dönüp, bu gencin sıradan bir takdirname ile değil, yurtdışında eğitime gönderilerek ödüllendirimesini istemiş.
O Aydın, bugün beş liraların arkasında fotoğrafını görebileceğiniz, Ordinaryüs Profesör Doktor Aydın Sayılı’dır.
Sınıf arkadaşları Orhan ve Oktay ise tarih sınavında yurtdışı bursu kazanıp akademik bir kariyer elde etme şansından mahrum kalmışlardır.
İyi ki de mahrum kalmışlardır…
…
Orhan Veli ve Oktay Rifat şiirleri ile bu dünyanın kirinden pasından içinizi temizleyerek geçecek iyi pazarlar..
Taylan Özbay
