Azerbaycan nasıl bağımsızlık ilan etti?
Yeryüzünde nefes alan herkesle röportaj yapmış olan Muammer Elveren’e Azerbaycan’ın efsane lideri Haydar Aliyev ‘Politbüro’da olup bitenleri anlatmış
AZERBAYCAN’IN EFSANE LİDERİ DOSTUM HAYDAR ALİYEV’İN 15.Cİ ÖLÜM YILDÖNÜMÜ.
Bugün, Komünizm ve ‘soğuk Savaş’ın en katı dönemlerinde Sovyetler Birliği ve Komünist Parti’nin politikalarını belirleyen en üst karar organı ‘Politbüro’ üyeliği ve Başbakan Yardımcılığı görevine kadar yükselen ilk ve tek Türk asıllı Efsane lider Haydar Aliyev’in 15.ci ölüm yıldönümü.
12 Aralık 2003 Günü vefat eden Aliyev, Sovyetler Birliği döneminde 14 yıl boyunca Azerbaycan’ın liderliğini üstlenerek ‘Azerbaycan Komünist Partisi’ Genel Sekreterliği görevini de başarıyla sürdürmüştü.
Gazetenin Moskova temsilcisiydim.
Haydar Aliyev’le, Generalliğe kadar yükseldiği Sovyet Gizli Servisi KGB’nin üst düzey yöneticilerinden biri olarak 30 yıl görev yaptıktan sonra ayrıldığı o çalkantılı dönemden sonra tanıştım.
Aliyev, şimdi her biri ayrı birer devlet olan ve o günlerde bağımsızlık mücadelesi vererek ayrılmak isteyen 15 Cumhuriyet’in oluşturduğu ‘Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği-SSCB’ Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov’un Azerbaycan politikalarına karşı çıkmış ve Politbüro toplantısında üzerine yürümüştü.
Gelin bu olayı onunla Moskova’da adresini herkesten gizlediği evinde yaptığım özel görüşmeyle onun ağzından dinleyelim.
Röportaj sırasında ‘Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yasama organı ‘Yüksek Sovyet’i yöneten ‘Prezidyum’un, Azerbaycanlı tercümanı arkadaşım Cafer Abbasov ve görüşmeyi sağlayan Haydar Aliyev’in kızı Sevil hazır bulundu.
Salonda biraz oturduktan sonra Haydar Aliyev içeri girdi.
Sanki eskiden tanışıyormuş gibi ‘hoş gelmişsin’ diyerek sarılıp öptü ve ‘Gel Zarife hanımın fotoğrafı önündeki masaya oturalım, çektiğimiz fotoğrafta oda çıksın’ demişti.
Zarife hanım vefat eden eşiydi.
Masaya geçtik anlatmaya başladı “Gorbaçov KGB’yi kullanarak Azerbaycan yönetimi ile ilgili kararlar alıyordu. Ben de Politbüro üyesi ve Sovyetler Birliği Başbakan 1.ci yardımcısı olarak toplantıda karşı görüşlerimi açıkladım.”
Gorbaçov sesini yükselterek ‘Sen artık Azerbaycan’ın işine karışma’ diye bağırdı. Bende kendimi tutamadım ve öfkeyle yerimden kalkıp ‘Karışırım’ diyerek ona doğru yürüdüm. Bu arada Politbüro’nun diğer üyeleri beni tutarak sakinleştirmeye çalıştı. Tartışmamız sertleşerek devam edince bana ‘Artık seninle çalışamam’ dedi.
Gorbaçov Devlet Başkanıydı ve Sovyetlerde ‘Yeniden yapılanma’ (Glasnost) ile Şeffaflık- Açıklık (Perestroika) politikalarını uygulamaya başlamıştı.
Bazı Cumhuriyetlerden birlikten ayrılma ve bağımsızlık hareketleri haberleri geliyor, Politbüro’da ne yapılacağı tartışılıyordu.
KGB’den Azerbaycan’da da Sovyetler Birliğinden ayrılmak için bağımsızlık hareketleri başladığı bilgileri gelmişti.
Gorbaçov’u bu haberler çok sinirlendiriyordu.
Toplantılarda devamlı gerginlik vardı, artık ben de onunla çalışamayacağımızı anlamıştım. Bunun üzerine Politbüro ve Başbakan yardımcılığından 25 Ekim 1987 günü istifa ettim”.
Haydar Aliyev’le dostluğumuz Azerbaycan’ın bağımsızlığından sonra da devam etti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı olduktan sonra Bakü’de Cumhurbaşkanlığı Sarayında beni kabul etti.
Daha sonra Avrupa Konseyi toplantılarına katılmak için Devlet Başkanı olarak geldiği Strasbourg’ta ve Chirac’la görüşmeye geldiğinde Paris’te kaldığı Crillon otelinde bir araya gelerek o sancılı dönemleri andık.
Mayıs 2010 da Bakü’ye gittiğimde ise Aliyev’in ‘Fahri Hiyabanı’nda eşi Zarife Hanım’la heykellerinin olduğu mezarını ziyaret ettiğimde bütün bu anlattıklarım film şeridi gibi gözümün önünden geçti. Rahmetle anıyorum.
Allah’ın rahmeti üzerinde, mekânı da cennet olsun Nurlar, ışıklar içinde yatsın.
Muammer Elveren
