Hürriyet Bayramı’nın ilanı 23 Temmuz 1908’da manastır’da böle kutlanıyordu..
2. MEŞRUİYET diye bildiğiniz 1908 HÜRRİYET BAYRAMI 111 YAŞINDA İLHAMINI FRANSIZ DEVRİMİNİN “EŞITLİK – ÖZGÜRLÜK – KARDEŞLİK – ADALET” TEMALARINDAN ALAN 23 TEMMUZ 1908 tarihli bildiri ile 2. ABDULHAMİT TAHTTAN İNDIRİLDİ , SALTANAT KALDIRILDI ..
Prof. Dr. Halil İnalcık’ın ifadesiyle, 1908 Devrimi aslında “saltanatı fiilen yıkan, Türkiye Cumhuriyeti’ni hazırlayan” bir devrim.
1908 DEVRİMİ NELERİ BAŞARDI?
1908’de başarılan az buz değildir:
👉Hükümet artık padişaha karşı değil, halk tarafından seçilmiş bir meclise karşı sorumludur. 30 yıldır rafa kaldırılan anayasa yeniden yürürlüğe konulmuştur. Çağdaş merkezi bir devlet yapısı için pek çok yeni yasa çıkarılmıştır. “Padişahın tebaası” olmaktan çıkan halk, yurttaş olma yolunda önemli bir adım atmış, “vatandaş” haline gelmiştir.
👉Siyasi partiler kurulmuştur. Sadrazamın, şeyhülislamın, nâzırların yüksek maaşları yarıya indirilmiştir. 👉Özel ilişkiler nedeniyle bürokratik yapıda yüksek mevkileri işgal eden çok sayıda kişi işten çıkarılmıştır. 👉Kız öğrenciler üniversiteye alınmıştır. Ticaret okulları açılmıştır.
👉Din adamlarının ayrıcalıklarına son verilmiştir. Kooperatifler ve sendikalar kurulmuştur. 1 Mayıs işçi bayramı olarak ilan edilmiştir.
👉 Daha önce put olarak görülen heykele izin verilmiştir. İlk sinema filmi çekilmiştir. Sansüre son verilmiştir.
Aydın Baylan
