Basılı gazeteleri okuyan kalmadı. Kapıcısı olan apartmanlardaki 40 yaş üstü sakinlerinin bir alışkanlığı sadece. Yazılı basın sektörü, hiçbir pehlivanın yenilmeye doyamadığı, ölümüne güreşe razı olunan bir Kırkpınar adeta. – M.Serdar Kuzuloğlu –
Halit CELİKBUDAK / hcelikbudak@gmail.com
Britanyalı filozof, matematikçi, tarihçi, toplumsal eleştirmen Bertrand Russel, çağdaş toplumun gerçeklerini ele alıp yansıtan Yeni Gerçekçilik öğretisinin öncülerindendir. Mantık ve matematik ilkelerine dayalı bir felsefe anlayışı geliştirmeye çalışan Russell şöyle diyor; ‘Bir mesele üzerinde çalışıyor veya herhangi bir felsefe üzerine düşünüyorsanız, kendinize sadece şunu sorun: Olgular nelerdir? Ve bu olguların desteklediği gerçekler nelerdir ?’
* * *
25 yılı aşkın bir süre gazeteciliğin her kademesinde, muhabirlikten Avrupa Yayın Yönetmenliği’ne kadar görev yaptım… Şimdi üzerinde çalıştığım meseleler ‘yazılı basın/gazeteler’, ‘digital çağda gazetecilik’… Bunlar Russell’in işaret ettiği gibi birer olgu… İnternetin hemen her alanda alışılagelen pek çok şeyi değiştirdiğinden beri gazetelerin/gazeteciliğin geleceği üzerindeki tartışmalar sürüyor. Gazetecilik/gazeteler son yirmi yılda digitalleşmeden en çok etkilenen sektörlerden biri… Son yılların en popüler tartışmalardan biri ‘Ne olacak bu gazetelerin geleceği ?’… Russell’in işaret ettiği gibi bu olguların desteklediği gerçekler ise apaçık ortada… İnternet kullanımındaki artışa bağlı olarak gazete satışlarında ciddi bir azalma var… Gazetelerin en önemli gelir kaynağı reklam gelirleri de bu azalmaya bağlı olarak azalıyor… Yazılı basın nereye koşuyor…
* * *
Yaşadığımız digital çağ, diğer birçok alanda olduğu gibi gazeteleri ve gazetecilik mesleğini değişime zorlamakta… Özellikle digital çağın bilgiye ulaşma, yayma konusunda getirdiği kolaylıklar arttı… Hızla digitalleşen dünyada yazılı basının/gazetecilik mesleğinin sürdürebilirliğinin tek çaresinin değişimi gelişime çevirmekten geçtiğini gösteriyor…
* * *
Geleneksel gazetecilik anlayışıyla digital çağda gazetecilik de artık mümkün değil… Basit bir ifadeyle ‘Biz yazarız siz okursunuz’ düsturu artık geçerli değil. Eski alışkanlıklarla gazetenin sayfalarını klasik haberlerle doldurma dönemi çoktan bitti… Gazetelerin editörleri kendi seçtikleri haberleri sayfalara koyarak gündem yaratmaya çalışmaları dönemi de çoktan sona erdi… Aldıkları ödüller evlerinde raflara sığmayan ünlü gazetecilerin/köşe yazarlarının yazdıkları artık ilgi görmüyor. Tirajlar hızla düşüyor. Çünkü onların çoğunun okurlarının gerçek gündeminden uzaklaştığı, ancak kendilerini tatmin eden yazılar yazdığı görülüyor.
* * *
Medya baronu Rupert Murdoch, yıllar önce Economist dergisinde yapılan söyleşisinde şöyle diyordu: ‘Aslında gazeteler değil, muhabirler, editörler, gazete sahipleri demode oldular. Okuyucuların gazetelerden neler beklediğini çok iyi incelemek gerekir. Gazetelerde yazarların kendilerini tatmin ettiğini veya çok dar bir çevreye hitap eden yazılarını görmek gelecek için çok kötü… Bugün para ve traj kaybeden, çalışanların bir kısmını işten çıkaran gazeteler, ödüllü gazetecileri tercih ediyor. Gazeteleri satın alan okuyucu ise ödüllü değil kendilerini düşünerek yazan gazeteci istiyor. Ayrıca bugün tek tip eski gazetecilikle bir yere varamazsınız’ Murdoch daha sonra verdiği bir demeçte de gazetelerin yaşadığı vahim durumu şu cümlelerle ifade ediyordu; “Bugünkü çöküşün nedenini yalnızca teknolojiye yüklemeyelim. Müşterisinin istemediği yemekleri yapan bir lokanta gibi biz de çöküyoruz”
* * *
Öte yandan yazılı basının yaşadığı değişimi anlamlandırmak, geleceğe yönelik şimdiden çok kesin hükümler vermek sanıldığı kadar da kolay değil… Çünkü değişimin henüz ortasındayız. Değişim tamamlanmadı henüz. Yaşamda her an her şey değişir kuralını da unutmamak gerekir. Gazetenin sıcak haber verme üstünlüğünü televizyon ve internete kaptırmasıyla, gazetelerin artık okur adına haber seçme işlevi yok… Trajların artmadığı, yeni gazetelerin çıkmadığı, gazete alanların azaldığı, gençlerin gazete okumadığı, yeni medyanın gazeteleri ekonomik olarak kemirdiği günümüzde, gazetenin geleceği ne olabilir…
– DEVAM (2) : Tarihin taslakları gazeteler…
